Extra

Carotenoïden

Hoewel er meer dan 600 carotenoïden bestaan, zijn er slechts enkelen in een degelijke hoeveelheid aanwezig in het bloed en de menselijke weefsels en worden ze dus beschouwd als actieve antioxidanten. Ze zijn verspreid terug te vinden in de natuur en komen overwegend voor in oranje en rood fruit en groenten, al wordt de kleur soms verborgen door cholophyl. Groene groenten, wortelen, pompoen, rode biet, gekleurde knollen, geel en oranje fruit zijn uitstekende bronnen. Carotenoïden beschermen de cellen tegen oxidatie en bijgevolg ook tegen veroudering.

Hoe weten we dit? Omdat we carotenoïden in het bloed teruggevonden hebben in een geoxideerde vorm, terwijl ze in een inactieve vorm werden ingenomen. Ze zijn dus 'gebruikt' voor iets. Carotenoïden zijn vetoplosbaar, dus worden ze goed opgenomen bij een olie en/of vitamine E: dit is onder meer het geval bij lycopeen. Voedingsmiddelen verwarmen zorgt voor het vrijkomen van carotenoïden en helpt het lichaam om ze op te nemen. Bijgevolg wordt B-caroteen in wortelen beter omgezet als ze gekookt zijn dan als ze geraspt zijn.

De interesse voor carotenoïden bij de preventie van schade berokkend door UV is uitgebreid onderzocht. Door hun anti-oxidante werking te linken aan hun capaciteit om reactieve oxidatieve moleculen uit te schakelen, wordt aangenomen dat carotenoïden DNA beschermen tegen beschadigingen door UV.

β-caroteen

Dit is de held, de meest bekende, en ongetwijfeld ook de meest actieve. β-caroteen bestaat uit twee moleculen vitamine A. In het lichaam wordt deze molecule indien nodig in twee gesplitst om vitamine A te leveren, vandaar zijn rol als voorloper. Indien er geen nood is aan vitamine A, wordt de molecule niet gesplitst en zorgt hij voor een opmerkelijke antioxidatieve werking: slechts een molecule β-caroteen kan 1000 oxidatieve moleculen opvangen. β-caroteen beschermd bijvoorbeeld onze huid tegen beschadigingen door zonnenstralen.

Wortel 12000
Spinazie 9420
Peterselie 8320
Zoete aardappel 7700
Meloen 3420
Abrikoos 2790
Perzik 880
Maïs 400

Lycopeen

Over de effecten van lycopeen, het tweede belangrijkste carotenoïde in onze voeding en op plasmaniveau, zijn er minder studies, maar ze blijken minder onderhevig te zijn aan wijzigingen.

Lycopeen geeft aan fruit hun rode kleur en wordt niet beïnvloed door opwarmen, diepvriezen of conserveren in blik. Tomaten, watermeloen, guave, roze pompelmoes en abrikoos zijn onze belangrijkste leveranciers.

Lycopeen is het meest aanwezige carotenoïde in menselijk serum. Het is ook de antioxydant die het best de formidabele vrije zuurstof neutraliseert. Het natuurlijk pigment in tomaten beschermt de vrucht overigens tegen oxidatie aan licht tijdens de rijping. Er wordt gezegd dat zijn antioxidante activiteit 70% hoger zou liggen dan die van β-caroteen.

In het menselijk lichaam bevindt lycopeen zich in de testikels, de prostaat, de bijnier en de huid. Lycopeen biedt bescherming tegen kanker en bezit interessante antioxidante eigenschappen.

Luteïne

Luteïne speelt een fysiologische rol bij de ogen en de huid. Luteïne is afkomstig uit mais, tuinbonen, spinazie, kool en salade. Het is ook terug te vinden in enkele fruitsoorten zoals sinaasappel, perzik en mango. Zeaxanthine, een isomeer van luteïne alsook een goede antioxidant, komt bijna enkel voor in mais. Het is ook in eigeel terug te vinden, afkomstig uit de voeding van de kip.

Luteïne vermindert de reactie van de huid op UV-straling en helpt ons mee te beschermen tegen bepaalde schadelijke effecten door zonnestralen.