Extra

L-glutamine, multifunctioneel aminozuur

L-glutamine is het aminozuur dat het meest voorkomt in het menselijk lichaam. Het is geen essentieel aminozuur: onze cellen kunnen in bepaalde omstandigheden L-glutamine synthetiseren, maar niet in voldoende hoeveelheid, en L-glutamine kan voorwaardelijk essentieel worden. L-glutamine is ook nodig voor de transaminering van andere niet-essentiële aminozuren en speelt ook een rol in het stikstofmetabolisme van het lichaam. Ze heeft dus diverse werkingsmechanismen in verschillende organen.

Werkingsmechanismen

In het immuunsysteem

Glutamine heeft te maken met functionele activiteiten zoals vermenigvuldiging, antigeenpresentatie, productie van cytokines, productie van superoxides, stikstofproductie en fagocytose.

Het immuunsysteem kan niet meer normaal werken als er te weinig glutamine is. Glutamine heeft dus een essentiële ondersteunende functie en is een kritieke bron van brandstof voor de immuuncellen.

Bij overconsumptie van glutamine halen we glutamine uit vlees of door katabolisme van onze eiwitten. Tijdens stress, intense sportbeoefening, bij een trauma, het volgen van een dieet of ernstige leverstoornissen kunnen tekorten optreden.

Glutamine wordt beschouwd als metabole brandstof, die de celdeling versnelt, en speelt dan ook een belangrijke rol in het immuunsysteem (1), vooral in het spijsverteringskanaal.

Glutamine wordt gesynthetiseerd door glutaminesynthetase en gehydrolyseerd door het glutaminase, dat in de mitochondria zit.

Glutamine speelt mee bij alle ontstekingsreacties. Bij een ontsteking wordt altijd glutamine verbruikt.

Glutamine voedt de witte bloedcellen en zorgt ervoor dat die zich kunnen vermenigvuldigen.

In het darmkanaal

Glutamine wordt verbruikt door cellen die zich snel delen, zoals de darmcellen. Ter herinnering: de levensduur van enterocyten bedraagt maar 72 uur. Elke dag sterven en ontstaan er 50 miljard darmcellen. L-glutamine is een van de 4 voedingsstoffen die essentieel zijn voor een functioneel darmslijmvlies, naast PGI2, n-boterzuur en zink.

Glutaminesupplementen zijn noodzakelijk bij een ernstige verwonding, brandwonden, een chirurgische ingreep en poreuze darmen (leaky gut), een syndroom dat het immuunsysteem verzwakt (80% van het immuunsysteem bevindt zich in de darmen).

Glutamine kan dus meerdere ziektes tegengaan, waaronder auto-immuunziektes (2).

Glutamine stimuleert de productie van secretoir IgA. Er bestaat waarschijnlijk een directe link tussen glutamine en het herstel van de darmflora, maar ook met de tight junctions (3).

Ter herinnering: leaky gut en dysbiose zijn de belangrijkste oorzaken van laaggradige systemische ontsteking.

Regelmatige inname van NSAID’s (4, 5) en protonpompremmers veroorzaakt een leaky gut. Glutaminesupplementen zijn dus noodzakelijk (6, 7).

Als het lichaam meer glutamine nodig heeft dan het kan produceren, zal het onze eigen eiwitten (zoals de spieren) gaan afbreken om glutamine te maken.

In de hersenen

Glutamine is ook een essentiële brandstof voor de hersenen. Ze verbetert de concentratie, het geheugen en een eventuele depressie (14). Aangenomen wordt dat glutamine glucose in de hersenen kan vervangen. Dat is dus een manier om suiker- en alcoholverslaving te omzeilen. Het cerebrospinale vocht bevat veel glutamine. Glutamine gaat vlot door de bloed- hersenbarrière heen en wordt dan omgezet in glutaminezuur. Glutaminezuur is een exciterende neurotransmitter en is belangrijk bij de preventie van black-outs (door te veel ammoniak in de hersenen).

Glutamine stimuleert ook het eiwit-, het vet- en het koolhydraatmetabolisme (als bestanddeel van GTF) en bevordert een goed zuur-base-evenwicht.

Bij stress wordt enorm veel glutamine verbruikt (5). Glutamine is ook goed tegen vermoeidheid.

In de lever

Glutamine als precursor van glutaminezuur wordt gebruikt voor de productie van glutathion (GSH), dat noodzakelijk is voor de epuratie van de lever.

L-glutamine heeft dus diverse werkingsmechanismen in verschillende organen.

In het ademhalingsapparaat

Glutamine stimuleert het immuunsysteem via secretie van secretoir IgA, dat wordt geproduceerd door de M-cellen. Professor Poortmans (ULB) heeft aangetoond dat inname van glutamine na een marathon de incidentie van bovensteluchtweginfecties met 50% verlaagt.

In de spieren

Glutamine bevordert de groei van de spieren, vooral bij topsporters, die veel glutamine verbruiken. Glutamine wordt niet alleen gegeven als brandstof voor de spieren, maar ook om een leaky gut te voorkomen. Het bevordert het herstel na training en gaat eiwitkatabolisme tegen.

Glutamine optimaliseert de energielevering en verbetert de eiwitsynthese, wat zeer belangrijk is voor de groei van de spiervezels.

Het voorkomt ook een te sterke afbraak van spieren bij een lange, intensieve inspanning.

De belangrijkste oorzaak van opgeven bij duursporters is darmischemie.

In de huid

Glutamine bevordert de heling van chirurgische wonden en van wonden als gevolg van een ongeval.

In de kindergeneeskunde

Glutamine heeft een bewezen effect op infectie en allergie bij baby’s met een laag gewicht en jonge kinderen.

Kanker

Glutamine wordt preventief voorgeschreven bij chemo- en radiotherapie (10-13).

Opslag

Glutamine wordt opgeslagen in de skeletspieren.

Vorm en dosering

Glutamine in poedervorm (geef de voorkeur aan een natuurlijke vorm) kan in hogere hoeveelheden per keer worden toegediend, bij voorkeur tijdens de maaltijd, voor een betere absorptie. Normaal volstaat een dosering van 2,5g/d. De natuurlijke vorm wordt door het lichaam beter “herkend”.

In de kindergeneeskunde wordt een dosering van 0,3g/k lichaamsgewicht/d aanbevolen van bij de geboorte.

Bij topsporters wordt een dosering van 5g (of 2,5g indien natuurlijke glutamine) aangeraden voor, tijdens of na de training.

Contra-indicaties

Het is niet wenselijk glutamine te geven bij leukemie, lymfeklierkanker of tijdens de manische fase bij een patiënt met een manisch-depressieve psychose.

Bijwerkingen

Bij een correcte dosering zijn geen bijwerkingen bekend.

BESLUIT Glutamine kan dus in verschillende situaties worden toegediend: heling om het even waar, stress, intensieve sport, groei van de spieren, immuniteit, dysbiose, leaky gut, convalescentie, geheugen- en concentratieproblemen, geestelijke gedragsstoornissen, depressie (behalve een manisch-depressieve psychose in een acute fase), suiker- en alcoholverslaving.

Dr. Carchon voor Farma-Sfeer 268 (2021)